Scrum z definicji jest jednym z frameworków Agile’a. Ma on na celu pomóc zespołom i organizacjom wygenerować wartość poprzez adaptowanie rozwiązań do potrzeb biznesowych.
Co ważne: nie jest to metodologia ani plan, nic, co nakazuje nam, jak pracować; jest to framework, który dostosowujemy do zespołu, w którym pracujemy. Mimo że Scrum najbardziej kojarzy nam się z IT, może być wprowadzony w każdym zespole wytwórczym. Możemy go zastosować np. do wyprodukowania motocykla.
Co tak naprawdę urzeka w Scrumie? Wydaje mi się, że prostota, choć jednocześnie może to być złudne. Bo czym innym jest opanowanie tego tematu, nauczenie się Scrum Guide’a, a czym innym umiejętność skutecznego wprowadzenia tej wiedzy w życie.
Scrum Guide wyróżnia 3 role, są to: Zespół Developerów, Product Owner i Scrum Master. I o tej ostatniej chciałabym Wam opowiedzieć.
Scrum Masterze, nasz trenerze
Scrum jest oparty na pracy efektywnych zespołów. Niemniej, wyobraźmy sobie sytuację, gdzie zbieramy grupę około 10 osób i mówimy im: “Od dzisiaj jesteście zespołem”. To nie zadziała. Dobrym przykładem jest piłka nożna: gdy cała drużyna gra pod jednego piłkarza, nawet najlepszego w drużynie – jak Salah, Messi czy Ronaldo, nie wygra. Liczą się zgranie i praca zespołowa. Tak samo jest w Scrumie.
Każdy wie, że drużyny piłkarskie mają swoich trenerów, którzy są odpowiedzialni za zbudowanie drużyny mającej wygrywać mecze i potrafiącej to robić. Scrum Master pełni rolę takiego trenera. Tylko zamiast uczyć kopania piłki uczy, jak działa Scrum. Tak jak trener nie strzela goli, tak samo Scrum Master nie jest odpowiedzialny za tworzenie produktu (choć Scrum Guide nie wyklucza możliwości pełnienia dwóch ról jednocześnie, np. Scrum Mastera i Developera).
To, czego uczy Scrum Master, zależy od potrzeb w zespole. Może to być wsparcie w budowaniu zespołu od podstaw, kiedy Scrum jest dopiero wprowadzany w organizacji. Możemy pomagać w tworzeniu i doskonaleniu Definition of Done (DoD) lub pokazywać, jak wspólnie realizować projekt przy wykorzystaniu zwinnych praktyk. Są dni, kiedy skupiamy się bardziej na użytkownikach tworzonego produktu i zrozumieniu ich potrzeb – tę wiedzę przekazujemy potem zespołowi, aby dzięki temu umiejętnie te potrzeby zaadresował.
Wszelkie obowiązki Scrum Mastera jako coacha w organizacji zależeć będą od tego, jak dojrzały jest zespół i jakie ma doświadczenie. Przykładowo: jeżeli zespół dopiero wyrusza w drogę do krainy Scruma, wówczas Scrum Master pomoże stworzyć tablicę zadań. Z drugiej strony jednak Scrum Master będzie robił wszystko, żeby oddać odpowiedzialność za postępy prac całemu zespołowi. W jaki sposób? Na przykład Daily: pierwsze będzie poprowadzone przez Scrum Mastera, o kolejnych przypomni on zespołowi, a gdy upłynie trochę czasu, Scrum Master zostawi Daily w rękach zespołu. Ot, choćby dlatego, aby zespół odczuł konsekwencje braku codziennego stand-upu, jeśli jednak o nim zapomni.
O czym jeszcze należy pamiętać? Scrum Master nie ma formalnej “władzy”, swój autorytet buduje na wiedzy i doświadczeniu. “Master” nie oznacza bycia managerem, szefem, przełożonym, ale opanowanie i przyswojenie wiedzy w dziedzinie Scruma.
Scrum Master nie jest w żadnym wypadku przełożonym, który miałby być odpowiedzialny za zarządzanie ludźmi bądź wybór narzędzi lub procesów. Jego zadaniem jest pomoc w ich wyborze, a droga do tego prowadzi przez zadawanie pytań, słuchanie i wspieranie w odkrywaniu odpowiedzi. Scrum Master uczy Scruma, czyli praktyk, które wspierają zwinność zespołu. Jego rolą jest wyjaśnić zasady, umieć odpowiedzieć na pytanie, dlaczego coś robimy w ten, a nie inny sposób (odpowiedź “Dlatego, bo tak” nie liczy się).
Ken Schwaber, współtwórca Scruma, stworzył nową nazwę dla roli mentora zespołu, aby nie mylić go z typowym kierownikiem, zarządzającym przy użyciu rozkazów i kontroli (command & control). Scrum Master jest Przywódcą Służebnym (Servant Leader), który wspiera zespół, Product Ownera i organizację dzięki swojej wiedzy. Diagnozuje problemy, znajduje największe wyzwania, wskazuje różne możliwości rozwiązania, jednakże nie narzuca swojego zdania, mówiąc, jak coś można rozwiązać, tylko pozwala pracować nad tym zespołowi.
Mimo że rola Scrum Mastera może łączyć wiele różnych ról, jego głównym zadaniem jest usprawnienie pracy zespołu i doprowadzenie do takiego stopnia samoorganizacji, żeby ostatecznie on sam nie był potrzebny. Pomaga, wspiera, facylituje spotkania, jest gumową kaczką – jeżeli jest to potrzebne.
Wygląda to wszystko prosto, ale…
Co tak naprawdę cechuje dobrego Scrum Mastera?
Moim zdaniem, w każdym przypadku co innego. Tak jak w zależności od zespołu czy organizacji Scrum Master przyjmuje inną rolę, podobnie w każdym zespole potrzebny jest trochę inny zestaw cech dla tej roli. Wiadomo oczywiście, że bez względu na potrzeby zespołu, w tej roli nie sprawdzi się osoba niezorganizowana, która nie ma wiedzy. Zacznijmy więc od podstaw.
1. Dobry Scrum Master wyróżnia się wiedzą.
Nawet jeżeli dopiero wchodzi w świat IT i chce się rozwijać, powinien zacząć od dobrego zrozumienia Scrum Guide’a. Polecam również kursy i szkolenia, bo na nich można znaleźć odpowiedź na wszystkie (lub prawie wszystkie) pytania. Jednocześnie dobry Scrum Master po ukończeniu kursu nie spocznie na laurach, ale będzie chciał się dalej uczyć. Gdy już dostanie upragnioną pracę w świecie IT, kilka razy powtórzy sobie lekturę Scrum Guide’a i będzie do niego wracać (to naprawdę jest pomocne, bo gdy czyta się go po raz kolejny, mając już doświadczenia projektowe, można spojrzeć na “scrumowy świat” z zupełnie innej perspektywy).
2. Gdy już zdobędzie wiedzę i ułoży ją sobie, staje się ekspertem w swojej dziedzinie.
Uważam, że to jest must have. Tak jak wspomniałam, Scrum Master jest osobą, która przekazuje wiedzę: uczy pracy zespołowej i tego, co w jej kontekście oznacza “być zwinnym”. Ciężko sobie wyobrazić sytuację, gdzie osoba odpowiedzialna za wsparcie zespołu, za to, by przekazać mu wiedzę, nie miałaby jej. To tak jakby Juergen Klopp nie znał się na piłce nożnej. To nie miałoby sensu.
3. Scrum Master jest kreatywny.
Prowadzenie zespołu scrumowego to nie tylko ustawianie spotkań czy ich facylitacja. To także umiejętność rozwiązywania konfliktów w zespole czy zacieśniania w nim więzi. Retrospektywa to moment, kiedy nie tylko mówimy sobie, co poszło dobrze/źle, co możemy poprawić. To również dobry czas, aby lepiej się poznać. Scrum Master może w tym celu wykorzystać gry lub inne rodzaje aktywności – wskazówki znajdzie choćby w internecie. Można wymyślić coś samemu. Być kreatywnym!
4. Scrum Master jest godny zaufania.
Jak wspomniałam, rozwiązywanie konfliktów to jedno z zadań Scrum Mastera. Jeżeli w zespole pojawią się jakiekolwiek konflikty, należy je rozwiązać w miarę możliwości jak najszybciej. To ważne: Scrum Master, po pierwsze, musi umieć zidentyfikować problem, po drugie, powinien mieć na tyle duże zaufanie w zespole, żeby jego członkowie wiedzieli, do kogo mogą się zwrócić w razie problemu. Wiadomo, że czasami nie da się uniknąć konfliktów: są potrzebne, by zdiagnozować problem i jego źródło. W tym przypadku Scrum Master jest zarówno mediatorem, jak i terapeutą zespołu.
5. Komunikatywność to również cecha dobrego Scrum Mastera.
Ta praca to przede wszystkim praca z ludźmi. W związku z tym to logiczne, że osoba na tym stanowisku powinna być komunikatywna, otwarta, empatyczna. Oczywiście, w tej roli może również trafić się introwertyk, ale będzie mu trudniej: wejść do zespołu, komunikować się z nim czy prowadzić spotkania. Jednocześnie warto mieć świadomość, że Scrum Master nie jest jedyną osobą, która zabiera głos na spotkaniach. Może też słuchać i wysłuchać – w ten sposób także pomaga.
Tak, bo jest potrzebny zespołowi. Wnosi pomoc, zasady i rozwiązania, które być może nie pojawiłyby się, gdyby nie osoba, która z boku obserwuje pracę zespołu. Bo Scrum Master – choć jest częścią zespołu, jest po części także takim obserwatorem.
W jaki sposób Scrum Master będzie wspierał zespół – to ostatecznie zależy już od niego, czyli od osoby, która decyduje się objąć tę rolę. Najważniejsze to umieć dopasować się do zespołu, który już istnieje lub wiedzieć, czego chce się nauczyć swój zespół, tworzony od podstaw.
- Junior Scrum Master
-
Junior Scrum Masterka związana ze Scrumem od dwóch lat. Faktycznie w branży od maja br., lecz nie boi się wyzwań, z których wywiązuje się najlepiej, jak potrafi, żeby stworzyć zgrany i dobrze funkcjonujący zespół. Prywatnie właścicielka labradora, osoba lubiąca długie spacery, aktywność i gry planszowe.
